Belirsizliklerin, virüs endişesinin tüm dünyayı ve bizleri etkilediği bu günlerde bağışıklık sistemimizi kadim bilginin ışığında güçlü tutabilir miyiz?
‘Kadim bilgiyi korumanın yolu onu ulaşılabilir yapmaktan geçiyor; geleneksel yemek kültürünün parçası olan anahtar bilgi ve birikimi kendi yemek kültürümüzün bir parçası yapmaktan…’ diyor Tanite De Ruijt.
Endonezya’nın kadim şifa bilgisi Jamu’nun geleneksel toniklerini Londra’yla tanıştıran Tanita de Ruijt’in ‘TONIC’ adlı kitabında yayınlanan bağışıklık güçlendirici ve arındırıcı ‘Zerdeçal Demirhindi Toniği’ tarifini de Ruijt’in anlatımıyla paylaşıyoruz:
”Endonezya’da Jamu olarak bilinen geleneksel şifa sisteminin en bilinen şifa reçetelerinden biri olan bu tonik, Endonezya’da tüm yaş gruplarında arındırıcı, şifalandırıcı ve bir yandan da güzelleştirici özellikleriyle öne çıkar. Bali ve Java adalarında seyyar satıcılardan tedarik edilen bu tonik, nesilden nesile aktarılan, ve aileler tarafından sır gibi sıkı sıkı saklanılan bir tarife işaret eder. Sizinle paylaşacağım bu tarifi ben Ubud’da, Jamu Gedong (jamu taşıyıcısı) olarak tarif edilen, ve benim kendi tonik macerama ilham veren hanımdan öğrendim. Umarım, size de benzer şekilde yol gösterir.
Zerdeçal, karaciğerin detoksifikasyon işlevini destekler, kanı arındırır, enflamasyonu azaltır ve pıhtılaşmayı önler. Demirhindi ise serinleticidir, antioksidanlar yönünden zengindir; metabolizmayı hızlandırır, açlığı bastırır ve kandaki şeker oranını düşürür. Zencefil familyasından havlıcan ise vücudu ısıtır ve sindirime yardımcı olur.
MALZEMELER
160 g (5½ oz) teze zerdeçal kökü, soyulmamış
40 g taze zencefil kökü, soyulmamış
20g taze havlıcan (opsiyonel)
80 g tohumsuz demirhindi (blok halinde)
80 g (½ bardak) hindistan cevizi suyu/ nektarı
Taze çekilmiş kara biber
Deniz tuzu
2 litre su
EKİPMAN
En az 2 litre sıvı tutacak ağır tabanlı, çelik tencere
Mikser
Plastik eldiven
İnce gözenekli kevgir
Cam ölçü sürahisi
Sterilize edilmiş cam şişeler
Kullanacağınız aletlerin cam veya çelik olmasına özen gösterin. Plastik aletleriniz lekelenecektir.
HAZIRLANIŞI
Bu tarif için kabuklarını soymadığımız zerdeçal ve zencefili temizleyerek başlıyoruz işe. Onları su içerisinde iki dakika bekletiyoruz; ki aralara sıkışmış olan tozlar çözülsün. Sonra onları bir güzel ovarak temizliyoruz, ve kenara alıyoruz.
Bir sonraki adım demirhindi konsantresini hazırlamak. Elinizdeki demirhindi blokunu çok minik parçalara böldükten sonra tencereye koyun.
Hindistan cevizi suyu/ nektarı, bolca kara biber, biraz tuz ve yaklaşık 500 ml suyu tencereye ekleyin. Yüksek ateşte kabarcıkları görene kadar tutun, ve kabarcıkları gördüğünüzde altını kısıp 20 dakika boyunca yavaş yavaş pişirin. Burada dikkat etmeniz gereken, demirhindinin sadece posa olarak görünür olması; ki bu tüm şekerin eridiğine işaret edecektir. Karışımı kaynatmayın.
Bir yandan da zerdeçal, zencefil ve eğer kullanıyorsanız havlıcan köklerini miksere koyduğunuzda kolay harmanlanacakları boyutlarda kesin. Bu iki veya üç malzemeyi miksere atın, üzerine 500 ml su ekleyin ve macunumsu bir hal alana dek mikserde çekin. Olabildiğince pürüzsüz bir hamur elde etmek için daha fazla su eklemeniz gerekebilir.
Demirhindi konsantreniz hazır olduğunda tencerenin altındaki ateşi en kısığa alın, zerdeçal ve zencefil hamuru ile 1 litre daha su ekleyin ve yaklaşık 30 dakika kadar kısık ateşte, arada karıştırarak pişirmeye devam edin.
Karışımınız hazır olduğunda onu ince gözenekli kevgir kullanarak ölçekli sürahinizin içine süzün. Hazırladığınız toniğinizi ister şimdiden tüketebilir, ister sterilize edilmiş şişelerinize döküp, ağzını sıkıca kapattıktan sonra buzdolabınızda 20 gün kadar tutabilirsiniz.
Jamu’yu sıcak ya da soğuk olarak, sabah ilk iş olarak aç karnına için.”